معرفي كتاب جديد
حج و آثار هنري زيارت: مقالاتي در گرامي‌داشت ناصر ديويد خليلي
نام كتاب: Hajj and the Arts of Pilgrimage: Essays in Honour of Nasser David Khalili
نويسنده Qaisra M. Khan with Nahla Nassar
ناشر: Gingko
سال نشر 2024
انتشارات ژينكو به تازگي مجموعه‌اي دو جلدي با عنوان حج و آثار هنري زيارت: مقالاتي در گرامي‌داشت ناصر ديويد خليلي منتشر كرده است. اين مجموعه مقالات به بررسي تخصصي آثاري از آثار هنري مرتبط با حج و زيارت در مجموعه ناصر خليلي اختصاص دارد.
در معرفي اين كتاب آمده است:
ناصر ديويد خليلي طي پنج دهه هشت مجموعه از مهم‌ترين مجموعه‌هاي هنري جهان را جمع‌آوري كرده است. اين مجموعه‌ها روي هم رفته شامل بيش از ۳۵ هزار شيء هنري مي‌شود. خليلي در اكتساب، حفظ، تحقيق، نمايش، انتشار و ديجيتال‌سازي اين مجموعه‌ها سهم مهمي در توسعه حوزه‌هاي علمي متعدد داشته است و در اثناي آن باعث گسترش اطلاعات درباره سنت‌هاي ديني جهان شده است. يكي از اين مجموعه‌ها با عنوان «حج و آثار هنري زيارت» علاوه بر ارزش هنري ذاتي‌اش، اساسا به عنوان ابزاري براي بازگويي يك روايت بصري كامل از مشاهد مشرفه مكه و مدينه اهميت دارد.
اين كتاب دو جلدي شامل بيست و هفت مقاله درباره اشياء موجود در مجموعه ناصر ديويد خليلي است. مجموعه خليلي حاوي بيش از پنج هزار شيء مرتبط با آثار هنري زيارت از قرن ۸ ميلادي تا زمان حاضر است و مواردي همچون قرآن، مخطوطات مصور، كتاب‌هاي نادر، ابزارهاي علمي، منسوجات، مسكوكات، نقاشي‌ها، قلمكاري‌ها، و عكس-كارت‌پستال‌ها و نيز محتواي بايگاني، اسناد تاريخي منحصربه‌فرد، و نمونه‌هايي از عكاسي‌هاي برخي از نخستين عكاسان مسلمان از حج است. مقالات اين كتاب در كنار هم يك دورنماي جامع از حج ارائه مي‌دهد و ابعاد ديني، معنوي، فرهنگي و هنري زيارت مشاهده مشرفه اسلام و ماهيت جهان‌وطني خود حج را ترسيم مي‌كند. هر مقاله را يكي از متخصصان برجسته در اين حوزه نوشته است و مزين به تصاوير تمام‌رنگي از اشياي موجود در مجموعه خليلي است كه برخي از آنها قبلا ديده نشده است.
فهرست مطالب:
جلد اول
۱. حج (Michael Wolfe)
۲. تاريخ و اهميت حج مكي؛ از عصر پيشا-اسلام تا ظهور عباسيان (Peter Webb)
۳. مزار پيامبر و تاريخ زيارت مدينه (تا عصر مملوكيان) (Harry Munt)
۴. آشكارسازي حج: تكامل گواهي‌نامه‌هاي زيارت (Sergio Carro Martín)
۵. مسكوكات اسلامي به مثابه شاهدي بر قدرت سكولار زيارت در مكه و مدينه قرون ميانه (Aram Vardanyan)
۶. فتوح الحرمين: روايت منظوم محيي لاري از حج و اماكن مقدسه حجاز (Muhammad Isa Waley)
۷. تحفت الحرمين: روايت يوسف نبي شاعر عثماني از سفر زيارتي‌اش به مكه و مدينه (Muhammad Isa Waley)
۸. قبرستان‌هاي مكه و مدينه (Qaisra M. Khan)
۹. سفرهاي در هم تنيده: تفاسير شيعي اوليه از حج و زيارت ائمه شيعه (Edmund Hayes)
۱۰. ديدگاه‌هاي شيعي درباره حج: طومارهاي مصور سوغات از حج و زيارت (Ulrich Marzolph)
۱۱. فعاليت دار الكسوه (Nahla Nassar)
۱۲. نكاتي از روايات يك كسب‌وكار شريف: دفاتر دار الكسوه ۱۹۰۰-۱۹۷۰ (Seif el Rashidi)
۱۳. زندگي و آثار عبدالله زهدي افندي (Bilal Badat & Sami De Giosa)
۱۴. از مكه تا مدينه: روايتي از حفظ منسوجات، ۲۰۰۷ (Janie Lightfoot)
۱۵. جايگاه زيارت در پيراهن‌هاي تعويذي جهان اسلام (Saarthak Singh)
جلد دوم
۱۶. توسعه گاهشمارانه منظره‌هاي مكه (Mehmet Tütüncü)
۱۷. مناظر چند-خطي، موازي‌نما، و چشم‌اندازي از امكان زيارتي اسلامي (Sabiha Göloğlu)
۱۸. عكاسي حج در دوران نخستين، ۱۸۸۰-۱۹۱۴ (Arnoud Vrolijk)
۱۹. سبك‌هاي محلي، الگوهاي بين‌المللي: مشاهد مقدسه مكه و مدينه در نقاشي‌هاي شيشه‌اي معكوس (Luitgard Mols)
۲۰. صف محمل‌‌ها: نماهايي از قاهره تا دمشق (Richard McGregor)
۲۱. «معماي مصر»: محمل از نگاه غربيان (Alastair Hamilton)
۲۲. سياحان با لباس مبدل: اروپايي‌ها در مكه و مدينه (۱۵۰۰-۱۹۳۰) (Jan Loop)
۲۳. سفرهاي مرگبار: سلامت عمومي و مقررات جابجايي در عصر بخار (Michael Christopher Low)
۲۴. راه‌آهن حجاز و راهنماي مسير (James Nicholson)
۲۵. حج و جنوب آسيا در عصر استعمار (John Slight)
۲۶. اسكناس‌هاي مخصوص حج در پاكستان (Qaisra M. Khan)
۲۷. جنوب آسيا به عنوان يك قطب توليدي براي تصاوير اسلامي عامه‌پسند (Yousuf Saeed)
